Kinderpsycholoog Beata van Creij: ‘Dolblij met playmobil-poppetje in rolstoel’
Hoe vaak zie je in een tv-serie iemand in een rolstoel? Of staat er in de krant een verhaal over framerunnen? Dat zou véél vaker moeten gebeuren, zegt kinder- en jeugdpsycholoog Beata van Creij. Rolmodellen zorgen voor het besef bij iedereen dat beperkingen er gewoon bij horen. ,,Als je zevenjarige naar het nieuws kijkt en denkt: wow, ik lijk op dat andere kindje. Dát is enorm belangrijk.”
Let er maar eens een keer écht op, zegt Beata van Creij. Op die reclameposter in het bushokje, op de voorpagina van een boek of simpelweg omdat iemand ergens goed in is: hoe vaak staat iemand met een beperking in de spotlights? Of eigenlijk: kinderen met een beperking? ,,Ik kan vast verklappen: niet al te vaak. En dat is ontzettend zonde. Want hoe vaker die aandacht er is, hoe meer een kind zich in de buitenwereld kan herkennen.”
Beata van Creij
De psycholoog van revalidatiecentrum Rijndam pleit daarom vol overgave voor meer rolmodellen die bij die beeldvorming kunnen helpen. ,,En ja, waarschijnlijk denkt een lezer nu: maar we hebben toch aandacht voor de Paralympische Spelen? Dat is ook zo. Natuurlijk is het fantastisch dat die Spelen er zijn. Alleen is dat maar om de zoveel jaar, en niet op dagelijkse basis. Daarnaast denkt niet ieder kindje bij het zien van een volwassen sporter: sjonge, daar lijk ik op.”
Begrijp haar niet verkeerd, het is al een stuk beter geworden dan voorheen. Rolmodellen – in de breedste zin van het woord – zijn veel meer aanwezig dan een jaar of twintig geleden. Zelf werd ze bijvoorbeeld ‘behoorlijk enthousiast’ toen Playmobil met een poppetje in een rolstoel op de proppen kwam.
Beetje alleen
,,Zeker kinderen zoeken bevestiging dat ze er mogen zijn”, legt ze uit. ,,Als er dan helemaal geen rolmodellen zijn waar je je aan kunt spiegelen, wat ga je dan denken? Tja, dan voel je je misschien een beetje alleen. Daarom was ik zo blij met dat ene Playmobil-poppetje. Het lijkt iets kleins, maar dat is het niet. Het gaat er allemaal om dat beperkingen zo normaal mogelijk worden. En dat ze – hopelijk – in de toekomst niet meer als beperkingen worden gezien.”
Die diversiteit in rolmodellen vergroten, is eigenlijk nog maar stap één, vertelt Van Creij. Stap twee is namelijk dat zij niet meer alleen worden uitgekozen, puur omdat ze iets over hun beperking moeten vertellen. ,,Ik zou het prachtig vinden als het Jeugdjournaal vaker een kindje met een beperking uitkiest om te praten over een rekenles, bijvoorbeeld. Snap je wat ik bedoel? Niet dat het kindje iets moet vertellen over bijvoorbeeld die rolstoel, maar alleen omdat hij of zij iets goed kán.”
Zorg dat je laat zien wat er allemaal mogelijk is in plaats van wat er onmogelijk is, betoogt ze. ,,En vergeet niet dat je kind ook nog een kind is. Dat klinkt gek, maar dat vergeten we soms. Kinderen maken fouten, zijn beter in het een dan het ander. Beperking of niet, dat is een gegeven. Maak je kind daar dan ook altijd van bewust. Zeg iets als: je vriendje is dan wel goed in rennen, maar jij kunt weer heel goed spellen.”
Afspiegeling van onze samenleving
Wat we in ‘de buitenwereld’ te zien krijgen zou een afspiegeling moeten zijn van onze samenleving, vindt ze. Ieder kind is even fantastisch en net een tikkie anders. ,,Waarom zou je dan alleen een klein gedeelte van de samenleving in het middelpunt zetten? Dat is eigenlijk hartstikke vreemd, hè.”
Rolmodellen zijn er op hun beurt ook in alle soorten en maten. Dat prinses Amalia over haar psycholoog praat, vindt ze fantastisch. Evenals dat rapper Snelle zoveel fans heeft gekregen en dat er steeds meer kinderboeken komen met hoofdpersonen met een beperking.
,,Laat die diversiteit zoveel mogelijk zien, wil ik meegeven. Als ouder kun je wel tegen je kind zeggen dat hij of zij prachtig is, maar er komt een moment dat je kind zegt: ‘Ja, maar dat moét jij zeggen omdat jij voor me zorgt’. Het is de buitenwereld die veel actiever moet aangeven dat het niet uitmaakt hoe je eruitziet of wat je wel en niet kan. Dát helpt je kind om zich erkend te voelen.”
Als laatste punt wil de psycholoog nog even een kanttekening plaatsen. Grote kans dat kinderen in het algemeen niet eens actief doorhebben dat een karakter in een tv-serie een beperking heeft. ,,En stiekem gaat het daar om. Dat het niet eens meer opvalt, omdat iedereen weet dat het leven niet ophoudt als je een beperking hebt. Daar hoop ik op.”
